Witaminy, mikroelementy i minerały

Witaminy są niezbędnymi substancjami, aby Twój organizm mógł funkcjonować, ale też wzrastać. Zapotrzebowanie na witaminy jest niewielka, jednak nawet mały niedobór pewnych witamin może prowadzić do złego samopoczucia. Wraz z pożywieniem musimy dostarczyć większość witamin, choć niektóre witaminy możemy wytwarzać sami.

Witaminy – czym są?

Zastanawiasz się, czym właściwie są? Otóż witaminy to niskocząsteczkowe związki organiczne rozpuszczalne w wodzie oraz tłuszczach. Odkryte zostały na początku XX wieku przez polskiego chemika Kazimierza Funka. Ich obecność w organizmie w niewielkich ilościach jest niezbędna do prawidłowego przebiegu wielu procesów metabolicznych.

Funkcje witamin

Funkcji witamin jest wiele. Do najważniejszych należą regulacja gospodarki wapniowo-fosforanowej, a także wpływ na kondycję włosów, skóry i paznokci. Witaminy nie pełnią funkcji energetycznych ani odżywczych, ale są rodzajem biokatalizatorów procesów metabolicznych w komórkach. Bez nich praca organizmu nie byłaby możliwa. Jako związki egzogenne dla wielu organizmów, w tym również zwierząt i człowieka, muszą być dostarczane z zewnątrz, czyli z pożywieniem. Najlepszym źródłem witamin są owoce, warzywa rośliny strączkowe oraz orzechy.

Witaminy – dlaczego mamy ich niedobory?

Współczesna, wysoko przetworzona żywność, jej transport na duże odległości i przechowywanie sprawia, że jest ona coraz uboższa w witaminy i mikroskładniki, a coraz bardziej  bogata w pestycydy i środki ochrony roślin, które używa się w procesie produkcji żywności. Dlatego coraz bardziej konieczne staje się przyjmowanie witamin w postaci suplementów diety. Uzupełnianie witamin i mikroskładników należy stosować rozsądnie i tylko wówczas, gdy nasz organizm zgłasza takie zapotrzebowanie. Dawkowanie powinno być uzależnione od tego, na jakim etapie życia jesteśmy. Duże znaczenie ma, jaki prowadzimy tryb życia, czy uprawiamy sport i jak intensywnie oraz jaką stosujemy dietę. Wszystko to decyduje o dawce i formie, a także odpowiednich proporcjach. Witamin nie należy przyjmować w nadmiarze, gdyż może to prowadzić do poważnych schorzeń.

Najczęstsza przyczyna niedoborów witamin

Przyczyną niedoborów witamin może być źle zbilansowana albo nieodpowiednio dobrana dieta. Na jakość wchłaniania często wpływa stan naszego organizmu np. poziom kwasowości żołądka, stan jelit, obciążenie lub stłuszczenie wątroby oraz inne choroby takie jak, nietolerancje pokarmowe na gluten, pszenicę czy nabiał. Schorzenia jelitowe typu: grzybica, drożdżyca czy obecność pasożytów utrudniają wchłanianie. Pojawiają się, gdy często przyjmujemy antybiotyki, leki zapalne, leki zobojętniające kwasy żołądkowe i wtedy, gdy nasza dieta obfituje w wysoko przetworzone produkty. Na zaburzenia wchłaniania może mieć również wpływ życie w nieustannym stresie. Zmieniając jadłospis i wprowadzając suplementację, uzupełnimy powstałe braki. Należy też pamiętać, że istnieją sytuacje, w których z różnych względów nie można lub nie da się dostarczyć organizmowi odpowiedniej ilość witamin poprzez dietę. Możemy wówczas uzupełnić je preparatami dostępnymi w sklepach z suplementami.

Witaminy w postaci suplementów diety

Witaminy w postaci suplementów diety, nie są lekami, tylko środkami spożywczymi, a ich celem jest uzupełnienie naszej codziennej diety w składniki odżywcze. Najczęściej suplementy występują w postaci kapsułek, drażetek, saszetek z proszkiem lub w postaci płynnej. Bardzo istotne jest, aby przyjmowane suplementy popijać czystą wodą. W niektórych przypadkach lepiej wybrać sok lub mleko. Tylko 4 witaminy są rozpuszczalne w tłuszczach i należą do nich A, D, E i K. Oznacza to, że do ich prawidłowego przyswojenia z pożywieniem wymagana jest obecność tłuszczu. Można je zatem popijać olejem lub tłustą śmietaną. W przeciwieństwie do witamin rozpuszczalnych w wodzie są o wiele bardziej stabilne. Ich straty podczas obróbki cieplnej potraw, są znikome. Dzięki tej właściwości można je przedawkować. Należy jednak pamiętać, że taki stan jest niemożliwy do osiągnięcia za pomocą pożywienia.

Witamina D jest przykładem tej, która mimo syntezy skórnej często występuje w niedoborze.  Do przedawkowania najczęściej dochodzi przy nadmiernym stosowaniu witamin w postaci suplementów. Dlatego należy zachować ostrożność, przy ich stosowaniu.

Jak przyjmować witaminy?

Mlekiem, jogurtem, kefirem zaleca się popijanie probiotyków, natomiast sokiem z witaminą C preparaty z żelazem. Należy również pamiętać, czym nie popijać suplementów. Wykluczyć należy kawę, herbatę czarną i zieloną, sok grejpfrutowy oraz oczywiście alkohol. Warto wyjaśnić w tym momencie, że sok grejpfrutowy ma wpływ na enzymy wątrobowe i może zmieniać metabolizm leków. Czasem osłabia lub wzmacnia ich działanie. Suplementy będą lepiej przyswajalne, jeżeli będziemy je przyjmować razem z posiłkiem lub zaraz po nim. Odpowiednie suplementy zaleca się przyjmować o konkretnych porach dnia. Rano zaleca się przyjmować witaminy z grupy B, błonnik oraz kwasy omega – 3, omega – 6 i omega – 9. W ciągu dnia natomiast warto uzupełnić witaminy i minerały, suplementujemy witaminę C, cynk, potas, magnez, antyoksydanty, które warto połączyć z witaminą C i magnezem, ashwagandhę, rhoiolę, ginko biloba, macę, koenzym Q 10. Wieczorem przyjmujemy kolagen oraz MSM, węgiel aktywny, witaminę D3, selen oraz melatoninę.

Jakie witaminy są najważniejsze?

Najważniejsze są witaminy, których niedobory można wykryć w badaniu krwi. To podstawowe badanie, które może wskazać na niedobory żelaza, witamin z grupy B, magnezu lub cynku, a także witaminy D. Niedobory witaminy D występują u wielu osób. Właśnie dlatego do suplementów, które polecane są na co dzień, zaliczamy: magnez, witaminę C, witaminę D3, probiotyki, kurkumę, spirulina.
Magnez – witaminy dla osób w przewlekłym stresie
Magnez, który jest minerałem niezbędnym dla prawidłowego funkcjonowania organizmu, bardzo często stosowany jest razem z potasem w leczeniu przykurczów mięśni. Dla organizmu i jego funkcjonowania jest niezbędny.  Reguluje pracę jelit, pomocny jest w arytmii, wspiera funkcjonowanie układu nerwowego, wspiera stan naczyń krwionośnych, układ kostny oraz stabilizuje poziom cukru we krwi. Przyjmowanie magnezu w połączeniu z witaminą B6 sprzyja lepszemu, zwiększonemu wchłanianiu magnezu z układu pokarmowego.
Witamina C – najlepsza pomoc, aby wzmocnić odporność
Organizm pobiera witaminę C z pożywieniem lub suplementacją, bowiem organizm nie jest w stanie sam jej wytworzyć. Jest ona silnym antyoksydantem, bierze udział w syntezie kolagenu, zwalcza wolne rodniki odpowiadające za proces starzenia się skóry, wzmacnia odporność organizmu na infekcje, bierze również udział w przemianach aminokwasów, w procesie wytwarzaniu czerwonych krwinek oraz syntezie neuroprzekaźników i hormonów steroidowych, a także aktywuje wiele enzymów. Witamina C ułatwia przyswajanie żelaza, wspiera proces gojenia się ran, wzmacnia dziąsła i zęby, zapobiega odwapnianiu kości oraz poprawia stan chrząstek stawowych, wzmacnia i uszczelnia naczynia krwionośne, hamuje utlenianie złego cholesterolu oraz reguluje ciśnienie tętnicze.
Witamina D – niezbędna do zachowania dobrego samopoczucia i zdrowych kości
Powszechnie witamina D kojarzy się z profilaktyką krzywicy i osteoporozy. Jej odpowiedni poziom może także zapobiegać rozwojowi depresji i cukrzycy. Zaliczana jest do witamin, to jednak  swoim działaniem przypomina ona raczej hormon. Ma ona dla organizmu tak duże znaczenie, że o pełnym zdrowiu i sprawności fizycznej można myśleć tylko wtedy kiedy mamy jej właściwy poziom. Witamina D bierze udział w procesach wchłaniania wapnia i fosforu, ale także w sprawnej przemianie materii oraz reguluje prace neuronów. Reguluje też sen, odpowiadając za jego długość i system dzień-noc. Może istotnie zwiększać ilość plemników. Wpływa także, na pracę mięśni, odporność i produkcję czerwonych krwinek.

Powszechnie witamina D słusznie kojarzona jest ze słońcem, gdyż poniekąd jest to jej główne źródło. Nasz organizm faktycznie syntetyzuje witaminę D, dlatego tak ważna jest jej suplementacja w okresie słabego nasłonecznienia czyli jesienno-zimowym. Możemy ją też znaleźć w tłustych rybach oraz jajach i nabiale.

Kurkuma – rozgrzewające kłącze wspomagające walkę z wirusami
Kurkuma to rodzaj byliny, czyli kłącza, korzenia lub łodygi rosnącego pod ziemią. Nazywana też ostryżem Zohary lub ostryżem indyjskim, rośnie dziko w Indiach lub jest uprawiana w wielu krajach o klimacie tropikalnym. Kurkuma w medycynie wykorzystywana jako wyjątkowo silny środek leczniczy. Uznawana jest też za silny przeciwutleniacz o udowodnionym działaniu przeciwzapalnym, przeciwwirusowym, przeciwbakteryjnym, a także antynowotworowym i odtruwającym. Hindusi stosują ją zewnętrznie, posypując nią rany, aby przyspieszyć proces ich gojenia. Używana w tradycyjnej medycynie Dalekiego Wschodu korzystnie wpływa na komórki organizmu, łagodzi dolegliwości ze strony przewodu pokarmowego, ale też wzmacnia serce i układ krążenia. Jej żółty barwnik ma charakterystyczny ostry smak i działa przeciwzapalnie pobudzając jednocześnie żółć i wspomagając organizm przy nowotworach układu pokarmowego. Jest też bardzo skuteczny środkiem przyspieszającym procesy metaboliczne i procesy trawienia. Dzięki temu ciało szybciej pozbywa się tkanki tłuszczowej i broni się przed jej ponownym magazynowaniem.

Ponadto kurkuma ma działanie lecznicze regulując w naturalny sposób cholesterol i trójglicerydy we krwi. Dlatego polecana jest w szczególności osobą z nadwagą. Ma właściwości, które wspomagają oczyszczanie krwi, a dodatkowo wspiera pracę wątroby i trzustki, dzięki czemu zostaje pobudzone wydzielanie żółci. Regularne spożycie kurkumy zmniejsza istniejące już kamienie żółciowe oraz zapobiega powstawaniu nowych. Warto wiedzieć, że jest słabo przyswajalna, dlatego należy łączyć ją podczas spożycia z ekstraktem z czarnego pieprzu (piperyną), która zwiększa przyswajanie kurkuminy o 2000%.Kurkuma w sposób naturalny ułatwia wybielanie zębów. Ponadto kurkuma wspomaga pracę serca, krążenie krwi oraz jest wsparciem dla układu nerwowego i odpornościowego.

Spirulina – drogocenne zielono-niebieskie algi
Spirulina to handlowa nazwa zielono-niebieskich alg – sinic. Jest bardzo bogata w białko i witaminy A, B, C, D, E, K. Jest źródłem enzymów i błonnika, oraz minerałów. Spirulina zawiera w swoim składzie niezbędne nienasycone kwasy tłuszczowe w tym gamma – linolenowy oraz osiem aminokwasów egzogennych, czyli nieprodukowanych przez organizm, ale też witaminy B1, B2, B12 i minerały takie jak: cynk, żelazo, magnez, sód, fosfor, wapń, czy jod. Ma wpływ na obniżenie cholesterolu i ciśnienia, zapobiega miażdżycy udarowi mózgu, usuwa metale ciężkie z organizmu, oczyszcza jelita i organizm z toksyn, dodaje energii oraz wspomaga odchudzanie.
Probiotyki – niezbędne wsparcie dla jelit
Probiotyki nazywane też „dobrymi bakteriami” to preparaty zawierające w swoim składzie żywe bakterie lub drożdże, które mają potwierdzone dobroczynne działanie wspomagające pracę jelit. Przede wszystkim zapobiegają zakażeniom jelitowym. Ponadto probiotyki poprawiają skład flory bakteryjnej w jelitach oraz wpływają na odporność organizmu, budując florę bakteryjną przewodu pokarmowego. Ich właściwości prozdrowotne sprawdzają się podczas leczenia biegunek, zakażenia wirusowego w tym rotawirusowego powodującego biegunki u dzieci i niemowląt. Dodatkowo probiotyki łagodzą objawy nietolerancji laktozy. Dzięki produkcji kwasów organicznych wyrównują poziom pH w żołądku. Jelita są ważnym organem naszego organizmu, ponieważ wiele chorób właśnie w nich ma swój początek. Dlatego flora bakteryjna i jej skład ma taki ogromny wpływ na nasze samopoczucie, nastrój i ogólny stan zdrowia. Przyjmowane w odpowiedniej ilości probiotyki są niezbędne do zachowania zdrowia i budowania odporności ustrojowej.
Prebiotyki – pomoc w odżywianiu flory bakteryjnej
Prebiotyki natomiast w swoim składzie nie posiadają „zdrowych bakterii” tylko substancje, które powodują ich namnażanie. Nie tylko korzystnie wpływają odżywianie flory jelitowej, ale również pobudzają jelita do usuwania z organizmu zbędnych produktów metabolizmu.

Witaminy w formie liposomalnej

Na uwagę zasługują również witaminy w formie liposomalnej, będące nowością na rynku suplementacyjnym. Preparaty liposomalne wyróżniają się tym, że są lepiej przyswajalne i w związku z tym, można zażywać je w mniejszej ilości uzyskując przy tym większą skuteczność. Liposomy są mikroskopijnymi cząsteczkami, które mają kulisty kształt, otacza je pojedyncza lub podwójna warstwa fosfolipidów. Formuły liposomalne są lepiej przyswajalne, organizm je szybciej wchłania. Otoczka lipidowa chroni formułę liposomalną przed np. sokami trawiennymi, czyli przed substancjami zewnętrznymi. Otoczka lipidowa przypomina błony biologiczne i to powoduje, że substancja dociera bezpośrednio do narządów, komórek, tkanek.